Proyectos-Investigación

Efecto de la estructura del paisaje y fragmentación en el desarrollo morfofuncional y ecológico de abejas de las orquídeas en Panamá

Considerando las variaciones que pueden presentar los ecosistemas en cuanto a su estructura y el efecto del cambio climático sobre los mismos, este proyecto busca evaluar como la estructura del paisaje y la fragmentación influyen en el desarrollo morfofuncional de abejas de las orquídeas en el arco seco de Panamá utilizando tecnologías electrónicas aplicadas. Esta investigación busca estudiar en primera instancia el fenómeno conocido como Asimetría Fluctuante (AF) que no es más que las variaciones morfométricas que pueden presentar un organismo bilateral por problemas durante su desarrollo. Adicionalmente complementaremos esta investigación con estudios neuroanatómicos del cerebro de estas abejas, así como también análisis fisiológicos (capacidad de inmunocompetencia) utilizando la hemolinfa. Buscamos que este conocimiento pueda ser implementado en el planteamiento de una metodología eficiente a la hora de utilizar Euglossini como bioindicadores de conservación.

Estacionalidad, taxonomía y ecología de avispas y abejas neotropicales

A short description of your service. Lorem ipsm dolor amet, consec tetur adipis cing elit, sed do eiusmod tempor incid idunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exer citation ullamco la enim lorem.

META-LAB: Ciencias de la Información Biológica

A short description of your service. Lorem ipsm dolor amet, consec tetur adipis cing elit, sed do eiusmod tempor incid idunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exer citation ullamco la enim lorem.

Service 3

A short description of your service. Lorem ipsm dolor amet, consec tetur adipis cing elit, sed do eiusmod tempor incid idunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exer citation ullamco la enim lorem.

Publicaciones

Los artículos han sido ordenados tomando en cuenta sus temáticas e indexación de las revistas en donde han sido publicados. Si desea ver los archivos ordenados de manera cronológica puede acceder al portal de ResearchGate y/o al ORCID

A) ARTRÓPODOS Y BICHOS EN GENERAL

Publicaciones Científicas (indexadas en SCOPUS y/o JCR)

Di Trani, J., Meléndez-Ramírez, V., Añino, Y.J. & Barba, A. 2022. Environmental conditions and bee foraging on watermelon crops in Panama. Journal of Animal Behaviour and Biometeorology, 10(2234): 1-9. https://doi.org/10.31893/jabb.22034

Añino, Y., Romero-Romero, E. & Galvez, D. 2022. Vertical stratification in orchid bees (Apidae: Euglossini)?: a meta-analysis. Apidologie, 53(26): 1-13. https://doi.org/10.1007/s13592-022-00939-0

Gálvez D., Murcia-Moreno, D., Añino, Y. & Ramos, C. 2022. The Asian hemipteran Brachyplatys subaeneus (Westwood, 1837) (Hemiptera: Heteroptera: Plataspidae) in a protected area in Panama. BioInvasions Records, 11(1): 95-100. https://doi.org/10.3391/bir.2022.11.1.10

Cambra, R.A., Nepomuceno-Queiros, C., Alves De Deus J.P., Williams, K.A., Bartholomay, P.R., Iantas, J., Nether, M.C., Nishida, K., Añino, Y.J., Saavedra, D. & Tunes-Buschini, M.L. 2021. Description of the male of Xystromutilla bucki Suárez, 1960 (Hymenoptera, Mutillidae), including new information on the biology of the genus. ZooKeys, 1011: 73–84. https://doi.org/10.3897/zookeys.1011.60944

Vega-Hidalgo, A., Añino Y.J., Smith, A.R., Santos-Murgas, A. & Gálvez, D. 2020. Decline of native bees (Apidae: Euglossa) in a tropical forest of Panama. Apidologie, 51: 1038-1050. https://doi.org/10.1007/s13592-020-00781-2

Gálvez, D., Añino, Y., Vega, C. & Bonilla, E. 2020. Immune priming against bacteria in spiders and scorpions? PeerJ, 8:e9285. https://doi.org/10.7717/peerj.9285

Añino, Y.J., Cambra, R.A., Windsor, D.M., Williams, K.A., Bartholomay, P.R., Sánchez, V. & Quintero, D. 2020. Seasonal and annual abundance of Ephuta wasp (Hymenoptera: Mutillidae) in Panama. Revista de Biología Tropical, 68(2): 573-579. http://dx.doi.org/10.15517/rbt.v68i2.38876

Añino, Y.J., Cambra, R., Windsor, D., Zuñiga, R., & Quintero, D. 2020. Review of Scolia (Hymenoptera: Scoliidae) from Central America, including seasonal flight activity in Scolia guttata. Acta Biológica Colombiana, 25(2): 202-209. https://doi.org/10.15446/abc.v25n2.77590

Añino, Y.J., Sumba-Zhongor, M.B., Naranjo-Morán, J.A., Rodríguez, R., Santos-Murgas, A. & Zachrisson, B. 2020. Primer reporte de Brachyplatys subaeneus (Westwood) (Heteroptera: Plataspidae) en Ecuador y el listado sinóptico de sus plantas hospedantes. Idesia, 38(1): 113-118. http://dx.doi.org/10.4067/S0718-34292020000100113

Añino, Y., Parra, A. & Gálvez, D. 2019. Are orchid bees (Apidae: Euglossini) good indicators of the state of conservation of Neotropical forests? Sociobiology, 66(1): 194-197. http://dx.doi.org/10.13102/sociobiology.v66i1.3679

Gálvez, D., Añino, Y. & De la O, J.M. 2018. Age variation in the body coloration of the orb-weaver spider Alpaida tuonabo and its implications on foraging. Scientific Reports, 8: 3599. https://doi.org/10.1038/s41598-018-21971-0

Añino, Y.J. & Cambra, R.A. 2017. First record of the genus Aulacophilus Smith, 1869 (Hymenoptera, Crabronidae) in Panama. Check List, 13(6): 707-709. https://doi.org/10.15560/13.6.707

Santos-Murgas, A. & Añino, Y.J. 2017. El parasitoide Acrophasmus sp. (Hymenoptera: Braconidae: Doryctinae) atacando a Tetrapriocera longicornis (Oliver) (Coleoptera: Bostrichidae: Bostrichinae) en la Reserva Forestal El Montuoso, provincia de Herrera, Panamá. Boletín Científico del Centro de Museos de Historia Natural, 21(1): 179-187. http://dx.doi.org/10.17151/bccm.2017.21.1.15

Wasbauer, M., Cambra, R. & Añino, Y. 2017. A new species of Priochilus Banks, 1944 (Hymenoptera, Pompilidae, Pompilinae) from Panama. Zootaxa, 4247(3): 341-345. https://doi.org/10.11646/zootaxa.4247.3.10

Otras Revistas Científicas Indexadas

Araúz, G., Santos, A., Iglesias, C. & Añino, Y.J. 2021. Diversidad de mariposas (Lepidoptera: Papilionoidea y Hesperioidea) en la Meseta de Chorcha, provincia de Chiriquí, Panamá. Tecnociencia, 23(1): 385-403. https://doi.org/10.48204/j.tecno.v23n1a21

Padilla-Zamora, A.C., Thurman, A., MacDonald, J. & Añino Y.J. 2020. Lista sinóptica y frecuencia de recolecta de mariposas (Lepidoptera: Rhopalocera) en Playa Corona, San Carlos, Panamá. Poeyana, 510: 89-92.

Santos-Murgas, A., Abrego, J., López, O., Monteza, C., Osorio, M., Guardia, R., Álvarez, E., Quiroz, K., Añino, Y., Carranza, R. & Villarreal, C. 2018. Abejas de las orquídeas (Hymenoptera: Apidae) del Parque Nacional Darién, Panamá. Tecnociencia, 20(2): 59-69.

Añino, Y.J. & Quintero, D. 2018. Aulacidae, Gasteruptiidae y Stephanidae (Insecta: Hymenoptera) de Panamá. Tecnociencia, 20(1): 27-34.

Añino, Y.J., Santos-Murgas, A., Henríquez-Chirú, G.N., Carranza, R. & Villareal, C. 2018. Distribución espacial del chinche invasor Brachyplatys subaeneus (Westwood, 1837) (Hemiptera: Plataspidae) en Panamá. Insecta Mundi, 0630: 1-6.

Cambra, R.A., Carranza, R., Añino, Y.J. & Santos-Murgas, A. 2018, Los Pentatómidos (Hemiptera: Heteroptera) de Panamá. Revista Nicaragüense de Entomología, 149: 1-21.

Santos-Murgas, A., Añino, Y. & Gómez, I. 2017. Primer registro de Celidophylla albimaculata Saussure y Pictet, 1898 (Orthoptera: Tettigoniidae) en Panamá. Insecta Mundi, 0597: 1-4.

Santos-Murgas, A., Garibaldo-Rudas, A., Añino, Y., Carranza, R. & Guardia, R. 2017. Apatelodidae y Erebidae (Insecta: Lepidoptera) como hospederos de Cotesia congregata (Say, 1836) (Hymenoptera: Braconidae). Revista Nicaragüense de Entomología, 135: 1-9.

Añino, Y.J., Santos-Murgas, A. & Padilla-Zamora, A.C. 2017. Parasitismo gregario de Cotesia congregata (Say) (Hymenoptera: Braconidae) en dos nuevos hospederos. Revista Biodiversidad Neotropical, 7(1): 48-51. http://dx.doi.org/10.18636/bioneotropical.v7i1.491

Santos-Murgas, A. & Añino, Y.J. 2016. Contribución al conocimiento de la diversidad de abejas de las orquídeas (Apidae: Euglossini) de la Península de Azuero, Panamá. Tecnociencia, 18(2): 45-58.

Añino, Y.J., Cambra, R.A. & Santos-Murgas, A. 2016. Primer registro para Panamá de Heloridae (Hymenoptera: Proctotrupoidea), incluyendo registros neotropicales. Scientia, 26(1): 77-80.

Santos-Murgas, A., Abrego, J., Añino, Y. & López, O. 2016. Notas sobre depredación de Apiomerus hirtipes (Hemiptera: Reduviidae) sobre abejas de las orquídeas (Apidae: Euglossinae). Centros: Revista Científica Universitaria, 5(2): 46-52.

B) CIENCIAS DE LA INFORMACIÓN Y DOCUMENTACIÓN BIOLÓGICA

Publicaciones Científicas (indexadas en SCOPUS y/o JCR)

Cambra, R., Santos, A., Añino, Y. & Monge-Nájera, J. 2022. Diomedes Quintero Arias (1940 – 2022): In memoriam. Revista Biología Tropical, 70: XIV-XIX. DOI 10.15517/REV.BIOL.TROP.2022.50712

Añino, Y., Monge-Nájera, J., Murillo, D. & Michán-Aguirre, L. 2021. Cómo aplicar la cienciometría a la investigación ecológica. Ecosistemas, 30(2): 2256. https://doi.org/10.7818/ECOS.2256

Añino, Y.J. & Tejedor, D. 2019. Octavio Sousa (Editor). Revista Panameña de Biología. Panamá: Universidad de Panamá, 1968(1), 102 págs.; 1970(2), 105 págs.; 1977(3), 118 págs. Revista General de Información y Documentación, 29(1): 265-267. https://doi.org/10.5209/rgid.64556

Otras Revistas Científicas Indexadas

Agrazal, K., Tejedor, D. & Añino, Y. 2021. Un biólogo en la facultad de medicina: breve reseña biográfica de Alejandro Méndez Pereira. Revista Médico Científica, 34(2): 13-15. https://doi.org/10.37416/rmc.v34i2.694

C) OTROS ARTÍCULOS

Publicaciones Científicas (indexadas en SCOPUS y/o JCR)

Sosa-Bartuano, A., Añino, Y.J., Martínez-Cortés, V., Fuentes, R.D. & Fossatti, H. 2018. Two interspecific amplexus of Smilisca sila (Hylidae) with Strabomantis bufoniformis and Craugastor fitzingeri (Craugastoridae). Herpetology Notes, 11: 167-169.

Otras Revistas Científicas Indexadas

Toro, R., Romero, E., Arrocha, A., Acosta, F., Farnum, F. & Añino, Y. 2022. Pasantías virtuales y a distancia en posgrados de ciencias de la información. Investigación y Pensamiento Crítico, 10(3): 28-32. https://doi.org/10.37387/ipc.v10i3.324

Hernández-Sánchez, L., Barranco, W. & Añino, Y.J. 2022. Análisis jerárquico (AHP) para la valoración de atributos ambientales de los índices de fragilidad ambiental (IFA) en Costa Rica. Ambientico, 282: 36-41.

Barria, M., Aguilar, H., Pérez, R., Jiménez, A. & Añino, Y. 2022. Comportamiento alimentario comparado del ave Numenius phaeopus (Charadriiformes: Scolopacidae) en Panamá durante sus migraciones al norte y al sur. UNED Research Journal, 14(1): e4026. https://doi.org/10.22458/urj.v14i1.4026

Añino, Y.J., Barranco, W., Hernández, G. & Monge-Nájera, J. 2022. La indeterminación epistemológica en la cienciometría y los sistemas de evaluación de la producción científica en universidades centroamericanas. Coris, 20: 118-125.

Romero-Romero, E., Sánchez, R., Sumich, J., Añino, Y. & López, O. 2020. Variaciones morfométricas y densidad estomática en hojas de Mangifera indica bajo condiciones lumínicas contrastantes. Tecnociencia, 22(1): 66-75. http://dx.doi.org/10.48204/j.tecno.v22n1a5

Sosa-Bartuano, A., Añino, Y.J. & Santos-Murgas, A. 2017. Bothrops asper (Garman, 1883). Diet. (Nature Notes). Mesoamerican Herpetology, 4(2): 423-424.